New Southbound Policy Portal
Nhà cổ Trần Duyệt Ký ở khu vực Đại Long Động thuộc thành phố Đài Bắc được người dân địa phương gọi là “Lão sư phủ”, phản ánh kiểu kiến trúc nhà dân ở huyện Đồng An thời nhà Thanh. Ngày 25/8/2018, Bộ trưởng Bộ Văn hóa Trịnh Lệ Quân (thứ 2 hàng trước, bên phải) đã đến trao chứng nhận di tích cấp quốc gia cho nhà cổ Trần Duyệt Ký, cảm ơn gia tộc họ Trần đã gìn giữ ngôi nhà trong suốt hơn 200 năm, gìn giữ lịch sử Đài Loan (Ảnh do Bộ Văn hóa cung cấp)
Ngày 25/8/2018, Bộ trưởng Bộ Văn hóa Trịnh Lệ Quân đã đích thân trao chứng nhận di tích văn hóa cấp quốc gia cho “Nhà cổ Trần Duyệt Ký”. Nằm ở khu vực Đại Long Động thuộc thành phố Đài Bắc, Nhà cổ Trần Duyệt Ký được người dân địa phương gọi là “Lão sư phủ”, là sự tượng trưng cho phong cách văn hóa thịnh hành của Đại Long Động thời nhà Thanh với kiến trúc hoàn chỉnh, phản ánh kiểu kiến trúc của nhà dân Đồng An, thời nhà Thanh, tổng thể bao gồm hai trục chính là sảnh Công Ma và sảnh Công Quán, đồng thời phát triển thành cấu trúc mỗi sảnh có 4 gian với ba khu nhà nhỏ ở bên trái, ở giữa và bên phải, bảo tồn được bố cục hoàn chỉnh. Ngày 22/8/2018, Bộ Văn hóa vừa công bố công trình kiến trúc này trở thành di tích văn hóa cấp quốc gia.
Bộ trưởng Trịnh Lệ Quân cho biết: Trước đây, các văn bản chứng nhận đều dùng hình thức gửi qua đường bưu điện, nhưng lần này Bộ trưởng đích thân trao thông báo chứng nhận chủ yếu muốn bày tỏ sự cảm tạ đối với gia tộc họ Trần, cảm ơn họ đã gìn giữ căn nhà trong suốt hơn 200 năm, gìn giữ lịch sử Đài Loan.
Nghệ nhân kịch rối tay cấp quốc gia Trần Tích Hoàng là hậu duệ của họ Trần, đến nay ông vẫn sinh sống tại đây. Đến thăm di tích, Bộ trưởng Trịnh Lệ Quân trầm trồ khen ngợi: “Nghệ nhân là báu vật quốc gia sống trong di tích cấp quốc gia”.
Trải qua sóng gió liên miên suốt bao năm, di tích nổi tiếng ở thành phố Đài Bắc - nhà cổ Trần Duyệt Ký cuối cùng đã được Bộ Văn hóa tuyên bố là di tích văn hóa cấp quốc gia. Sống từ nhỏ tại đây, nghệ nhân “quốc bảo” kịch rối tay Đài Loan Trần Tích Hoàng - con trai của nghệ nhân lớn về kịch rối tay Lý Thiên Lộc - thở phào nhẹ nhõm.
Trần Tích Hoàng theo họ mẹ, mẹ ông là bà Trần Trà Thị, là hậu duệ của nhà cổ Trần Duyệt Ký “Lão sư phủ”. Từ nhỏ Trần Tích Hoàng đã sống trong căn nhà này, mỗi dịp lễ tết, ông đều cùng nghệ nhân Lý Thiên Lộc biểu diễn tại đây, họ bắc rạp trước khoảng sân rộng của “Lão sư phủ” để diễn kịch rối. Một trong những bối cảnh chính của bộ phim tài liệu sắp được công chiếu mang tên “Chiếc hộp đỏ” do đạo diễn Dương Lực Châu miêu tả cuộc đời nghệ nhân Trần Tích Hoàng chính là cảnh tượng lão sư phủ.
Chuyên gia di sản văn hóa Tiêu Văn Kiệt đã từng viết: Trần Duyệt Ký không phải là tên người mà là tên thương hiệu đăng ký kinh doanh, tổ tiên gia tộc họ Trần là Trần Văn Lan đến Đài Loan vào năm Càn Long thứ 45 (năm 1783) hành nghề y để cứu người độ thế, tiếp đó con trai trưởng của ông là Trần Tốn Ngôn đến Đài Loan năm Càn Long thứ 53 (năm 1788). Năm Gia Khánh thứ 12 (năm 1807), Trần Tốn Ngôn lấy “Duyệt Ký” làm tên đăng ký kinh doanh, đồng thời xây dựng nhà cổ Trần Duyệt Ký. Ông Tiêu Văn Kiệt cho rằng: di sản văn hóa mang tính hệ thống của Trần Duyệt Ký chính là lịch sử và cảnh vật có liên quan đến tên gọi “Duyệt Ký”.
Người xây dựng nên tên gọi “Duyệt Ký”, ông Trần Tốn Ngôn được quan phủ nhà Thanh phong chức “Thông phụng đại phu”, con trưởng của ông là Trần Duy Tảo cùng người con trai thứ tư là Trần Duy Anh đều là cử nhân, theo học tại phủ môn Trịnh Dụng Giám ở Tân Trúc. Trong cả gia tộc Trần Duyệt Ký, tổng cộng có đến 3 vị cử nhân (Trần Duy Tảo, Trần Duy Anh, Trần Thụ Lam), 19 vị tú tài. Trần Duyệt Ký có thể nói là đại diện cho văn hóa Nho giáo ở bồn địa Đài Bắc.
Năm Đạo Quang thứ 22, con trai thứ ba của Trần Tốn Ngôn là Trần Duy Thanh nhậm chức phụ tá ty Bố chính, cùng con trai thứ năm là Trần Duy Phan từng dẫn đầu đội dân binh dũng cảm đánh bại hải tặc. Ông Tiêu Văn Kiệt chỉ ra: Gia tộc Trần Duyệt Ký cũng là đại diện cho các đội dân binh Đài Loan lúc ấy, ngoài việc bảo vệ cho các đội thuyền thương lái không bị bọn cướp biển nhũng nhiễu, các đội dân binh còn có nhiệm vụ trọng tâm là chiến đấu bảo vệ đất nước. Thành viên gia tộc - Trần Duy Phan - là người có công lao trong việc đối phó với cướp biển và Hội Tiểu đao. Trường Khởi Thông ngày nay là nơi luyện quân của họ Trần ngày xưa. Có thể nói cả gia tộc đều đã ảnh hưởng đến lịch sử Đài Loan, là phủ đệ đầu tiên tập hợp văn trị võ công của Đài Loan.
Còn Lý Thiên Lộc và Trần Tích Hoàng lại khiến “Lão sư phủ” trở thành khung cảnh quan trọng của múa rối tay. Nghệ nhân Lý Thiên Lộc đã qua đời từ lâu, lớp thanh niên bây giờ chỉ biết đến kịch rối tay Kim Quang, ví dụ như kịch rối tay Phích Lịch được chiếu trên ti vi nhưng nghệ nhân Trần Tích Hoàng vẫn kiên quyết duy trì kịch rối tay truyền thống cỡ 8 inch được thao tác trong lòng bàn tay. Học trò của ông có cả người Đài Loan và người nước ngoài.
(Nguồn: Hãng tin Trung ương CNA)