Sáng 1/5/2018, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Ngô Chiêu Nhiếp đã chủ trì buổi họp báo quốc tế, tuyên bố chấm dứt quan hệ ngoại giao giữa Đài Loan với nước bang giao tại Trung Mỹ là Cộng hòa Dominica, chấm dứt các chương trình hợp tác song phương, triệu hồi cán bộ Đại sứ quán về nước (Ảnh: CNA)
Bộ Ngoại giao Trung Hoa Dân Quốc nghiêm khắc tuyên bố: Sau khi giành lấy nước bang giao của Trung Hoa Dân Quốc tại Trung Mỹ là Panama vào tháng 6/2017, Trung Quốc lại một lần nữa dùng khoản tiền lớn dụ dỗ và dồn ép nước bang giao của Trung Hoa Dân Quốc là Cộng hòa Dominica đơn phương chấm dứt quan hệ ngoại giao kéo dài 77 năm với Đài Loan, đồng thời hai bên Cộng hòa Dominica và Trung Quốc đã quyết định thiết lập quan hệ ngoại giao kể từ ngày 1/5/2018, Chính phủ Trung Hoa Dân Quốc cảm thấy vô cùng đáng tiếc. Để bảo vệ độc lập chủ quyền và sự tôn nghiêm quốc gia, Chính phủ quyết định chấm dứt quan hệ ngoại giao với nước Cộng hòa Dominica kể từ ngày 1/5/2018, chấm dứt toàn bộ chương trình viện trợ và hợp tác song phương, đồng thời triệu hồi cán bộ Đại sứ quán và nhân viên các đội kỹ thuật về nước.
Chính phủ Danilo Medina của Dominica mờ mắt trước khoản đầu tư lớn và cam kết viện trợ phi thực tế của Trung Quốc, bỏ qua quan hệ hữu nghị giữa hai nước, bỏ qua sự trông đợi của nhân dân Dominica và tình cảm hữu nghị của Đài Loan đã giúp đỡ Cộng hòa Dominica phát triển đất nước trong nhiều năm qua. Từ cuối năm 2016, Cộng hòa Dominica đã hai lần tiến hành đàm phán thiết lập quan hệ ngoại giao với Trung Quốc, trong suốt thời gian qua, hai bên có sự tương tác mật thiết, bị Trung Hoa Dân Quốc coi là nước bang giao không ổn định, đồng thời nắm rõ tình hình. Để thể hiện sự trân trọng của Chính phủ Trung Hoa Dân Quốc đối với tình hữu nghị bang giao giữa hai nước, tháng 7/2017, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Lý Đại Duy đã đến thăm nước Cộng hòa Dominica nhằm củng cố tình cảm bang giao. Sau đó, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lưu Đức Lập đã hai lần đến thăm Dominica vào tháng 8/2017 và tháng 10/2017, hai bên đã ký kết Bản ghi nhớ tìm hiểu hợp tác vào tháng 2/2017. Tuy nhiên, mấy tuần gần đây, Bộ Ngoại giao quan sát thấy quan hệ song phương vẫn đình trệ như trước nên đã lập tức đưa vào trạng thái cảnh báo cao độ.
Kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao với Cộng hòa Dominica vào năm 1941 đến nay, Đài Loan đã cùng nhiều nhiệm kỳ của chính phủ Dominica bắt tay thúc đẩy các chương trình hợp tác, đạt được nhiều thành quả to lớn, trong đó có cố đội trưởng đội kỹ thuật Đài Loan Tạ Anh Đạc-người được mệnh danh là “Cha đẻ của gạo Dominica”, đã thúc đẩy chương trình tăng sản lượng gạo để Dominica trở thành nước xuất khẩu gạo, xúc tiến việc xây dựng và phát triển Khu công nghệ Santo Domingo (PCSD) được ngợi khen là Thung lũng Silicon của Carribean, chương trình trung tâm công vụ 911 cải thiện trị an, phát triển du lịch Dominica, xây dựng trung tâm chăm sóc tổng hợp cho trẻ khuyết tật, hỗ trợ các hộ nghèo, v.v… Các chương trình nói trên đã nhận được sự ủng hộ và sự khẳng định của đông đảo nhân dân Dominica.
Bộ Ngoại giao thông báo rõ ràng với chính quyền đương cục Trung Quốc, động thái luôn dùng thủ đoạn ngoại giao mua chuộc như viện trợ khoản tiền lớn để giành lấy nước bang giao của Trung Hoa Dân Quốc và hành vi thô bạo ngăn trở sự tham dự quốc tế của Đài Loan khiến Đài Loan cảm thấy thật vô liêm sỉ và cần phải lên án mạnh mẽ. Hành vi ngang ngược trong ngoại giao của Bắc Kinh chỉ làm quan hệ giữa hai bờ eo biển trở nên xa cách, xói mòn cơ sở hai bên cùng tin cậy lẫn nhau, gây tổn thương nghiêm trọng đến tình cảm của nhân dân Đài Loan.
Chính phủ Trung Hoa Dân Quốc cũng nhắc nhở cộng đồng quốc tế, Trung Quốc đã quen hứa hão để lừa gạt các nước bang giao của Đài Loan thiết lập quan hệ ngoại giao với Trung Quốc nhưng sau đó lại không thành thật thực hiện, ví dụ như chưa thực hiện nhà máy lọc dầu trị giá 1 tỷ đô la Mỹ và công trình đường bộ trị giá 400 triệu đô la Mỹ tại Costa Rica như đã hứa; gần hơn nữa là từ khi Trung Quốc cùng nước Cộng hòa Dân chủ São Tomé và Príncipe thiết lập quan hệ ngoại giao vào tháng 12/2016 cho đến nay, khoản viện trợ không hoàn lại trị giá 140 triệu đô la Mỹ mà Trung Quốc hứa tặng cho São Tomé và Príncipe cũng không thấy đâu, việc xây dựng mở rộng sân bay và công trình cảng nước sâu cũng không có thời gian biểu cụ thể cho việc động thổ. Ngoài ra, Chính phủ Mỹ gần đây cho biết, thông qua các cách làm như khuyến khích hợp đồng không minh bạch, thao tác cho vay mang tính cướp đoạt và đưa hối lộ, Bắc Kinh đã dìm các nước nhận viện trợ vào hố sâu nợ nần, đồng thời làm suy yếu chủ quyền của các nước này, khiến họ không thể tăng trưởng bền vững trong thời gian dài. Các nước đang phát triển có quan hệ với Trung Quốc cần chú ý “bẫy lấy nợ nuôi nợ” (debt trap) của Trung Quốc, tuyệt đối không để cái mất lớn hơn cái được.
Tuy còn nhiều thách thức nghiêm trọng trên phương diện ngoại giao nhưng Chính phủ Trung Hoa Dân Quốc quyết không cúi đầu dưới sức ép của Bắc Kinh. Chính phủ sẽ tích cực hơn nữa, liên kết với các nước bạn bè trên thế giới cùng nhau nỗ lực phấn đấu, kiên định bảo vệ hòa bình, ổn định trong khu vực, đồng thời tranh thủ địa vị quốc tế mà Đài Loan nên có, các cán bộ, nhân viên Bộ Ngoại giao cũng sẽ nỗ lực nhằm bảo vệ tôn nghiêm và lợi ích quốc gia.
