Ngày 12/6, Trung tâm Nghiên cứu Bức xạ Synchrotron Quốc gia (National Synchrotron Radiation Research Center, gọi tắt là NSRRC) trực thuộc Bộ Khoa học Kỹ thuật đã phát đi thông cáo báo chí cho biết: Từ năm 2000, NSRRC đã tích cực đàm phán hợp tác với Viện Nghiên cứu Bức xạ Synchrotron Nhật Bản (Japan Synchrotron Radiation Research Institute, JASRI). Khi đó, Ủy ban Khoa học Quốc gia (tiền thân của Bộ Khoa học Kỹ thuật) đã đầu tư 350 triệu Đài tệ để xây dựng 2 chùm tia Đài Loan tại cơ sở bức xạ Synchrotron SPring-8 ở tỉnh Hyogo, Nhật Bản, đồng thời ký kết Bản ghi nhớ hợp tác lần thứ nhất. Sau khi ký kết Bản ghi nhớ hợp tác lần thứ 2 vào năm 2010, năm nay hai bên đã ký Bản ghi nhớ hợp tác lần thứ 3.
Chương trình hợp tác năm 2000 là dự án hợp tác nghiên cứu khoa học quy mô lớn đầu tiên giữa Đài Loan và Nhật Bản. Vào thời điểm đó, SPring-8 là nguồn sáng nhân tạo lớn nhất thế giới. Nhật Bản đồng ý để Trung tâm Nghiên cứu Bức xạ Synchrotron Đài Loan thiết kế và tạo nên chùm tia tại máy gia tốc mới nhất này, chứng minh công nghệ bức xạ Đài Loan đã đạt đến đẳng cấp hàng đầu thế giới, đồng thời mở ra một cột mốc mới trong công tác trao đổi khoa học giữa Đài Loan và Nhật Bản.
Nguồn sáng Đài Loan (Taiwan Light Source, TLS) được đưa vào sử dụng tại Tân Trúc (Đài Loan) vào năm 1993 thuộc nguồn sáng năng lượng trung bình thấp và nguồn Photon Đài Loan (Taiwan Photon Source, TPS) được sử dụng năm 2016 thuộc nguồn sáng năng lượng trung bình. Cả hai nguồn sáng này đều phù hợp với các nghiên cứu về ánh sáng hồng ngoại, tia cực tím chân không và tia X (X-quang) trong khi SPring-8 ra mắt tại Nhật Bản năm 1997 là nguồn sáng năng lượng cao, thích hợp cho nghiên cứu tia X năng lượng cao, 3 nguồn sáng có tác dụng bổ sung cho nhau tại khu vực châu Á.
Trung tâm Nghiên cứu Bức xạ Synchrotron Quốc gia cho biết: Trong 20 năm qua, hai bên đã sử dụng 2 chùm tia này để cùng đăng tải hơn 550 bài viết trong các lĩnh vực vật liệu tiên tiến và khoa học y sinh, v.v… trên các tạp chí quốc tế thuộc danh mục SCI (Science Citation Index). Ngoài Trung tâm Nghiên cứu Bức xạ Synchrotron Quốc gia, mỗi năm có khoảng 200 lượt người gồm các chuyên viên nghiên cứu và sinh viên từ các trường đại học và các viện nghiên cứu Đài Loan bay đến Nhật Bản, sử dụng 2 chùm tia này để tiến hành nghiên cứu.
Bộ Khoa học Kỹ thuật cho biết: Thông qua chương trình hợp tác với phía Nhật Bản về công nghệ nguồn sáng tiên tiến, Đài Loan và Nhật Bản sẽ tiếp tục mở rộng và tăng cường quy mô hợp tác, từ nghiên cứu khoa học cơ bản sẽ thúc đẩy sự phát triển của các nghiên cứu khoa học mang tính sáng tạo và ứng dụng trong các ngành bán dẫn, vật liệu xanh, nghiên cứu virus và phát triển thuốc, v.v…, đồng thời cùng phát triển “Công nghệ thử nghiệm tiên tiến của tia X kết hợp năng lượng cao”. SPring-8 cũng được lên kế hoạch nâng cấp vào năm 2026, khi đó, nó sẽ trở thành nguồn sáng năng lượng cao sáng nhất thế giới.
