Gần đây, Tổng thống Lại Thanh Đức đã tiếp Stephen Yates – nghiên cứu viên cấp cao của Trung tâm nghiên cứu châu Á thuộc Quỹ Di sản (Heritage Foundation), Buck Sexton – người dẫn chương trình phát thanh Mỹ “The Clay Travis and Buck Sexton Show”, cùng với hai em trai Mason Sexton Jr. và Keats Sexton. Tổng thống đã trả lời phỏng vấn với Buck Sexton và trả lời câu hỏi của giới truyền thông về các chủ đề như quan hệ giữa hai bờ eo biển, diễn biến khu vực, quốc phòng, quan hệ đối tác kinh tế, thương mại Đài Loan-Mỹ và các chính sách phúc lợi xã hội của Đài Loan. Cuộc phỏng vấn đã được phát sóng vào sáng sớm ngày 7/10 với nội dung chính như sau:
-Hỏi: Ý thức trách nhiệm công dân ở Đài Loan đã thu hút sự chú ý của nhiều người Mỹ. Chúng tôi nhận thấy người dân Đài Loan rất tuân thủ pháp luật và tôn trọng lẫn nhau, khiến người đi bộ trên đường phố cảm thấy rất an toàn. Điều này đã truyền cảm hứng cho chúng tôi. Ngoài ra, vấn đề Đài Loan và Trung Quốc hiện nay đang được toàn thế giới quan tâm, chú ý, mọi người nhận thấy tình hình căng thẳng ở hai bờ eo biển đang leo thang và các cuộc khủng hoảng đang đến gần. Ông sẽ mô tả tình hình hai bờ eo biển hiện tại như thế nào với công chúng Mỹ?
Tổng thống: Xin cảm ơn việc đánh giá cao xã hội dân sự Đài Loan. Đài Loan quả thực được cộng đồng quốc tế ca ngợi “phong cảnh đẹp nhất chính là con người”. Gần đây, cơn bão đổ bộ vào Hoa Liên khiến hồ chắn tràn bờ, gây thương vong nặng nề, đường phố và nhà cửa ngập trong bùn đất. Người dân Đài Loan đã tự nguyện đến Hoa Liên để giúp đỡ những người bị ảnh hưởng. Trong vài ngày qua, đã có hơn 100.000 người tự nguyện mang xẻng đến Hoa Liên để giúp đỡ người dân vùng thiên tai. Chúng tôi gọi họ là “Siêu nhân xẻng”.
Bạn có thể cảm nhận được sự nhiệt tình của Đài Loan, người dân Đài Loan rất tốt bụng. Vì vậy, bất kể trên đường phố, là ban ngày hay ban đêm, về cơ bản an ninh công cộng đều rất tốt.
Về mối quan hệ giữa Đài Loan và Trung Quốc. Tôi hy vọng rằng bạn bè trên toàn thế giới quan tâm đến quan hệ giữa Đài Loan và Trung Quốc có thể hiểu rõ những điều sau: Thứ nhất, Trung Hoa Dân Quốc (Đài Loan) và Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (Trung Quốc) không trực thuộc lẫn nhau, Đài Loan không phải là một phần của Trung Quốc. Trung Quốc không có quyền xâm lược Đài Loan. Thứ hai, các cuộc tập trận quân sự của Trung Quốc ở eo biển Đài Loan đang phá hoại hòa bình và ổn định khu vực. Do đó, chính Trung Quốc, chứ không phải Đài Loan, đang phá vỡ hiện trạng eo biển Đài Loan. Việc người dân Đài Loan bảo vệ chủ quyền đất nước, theo đuổi lối sống dân chủ, tự do và nhân quyền không nên bị diễn giải là hành động khiêu khích Trung Quốc. Thứ ba, ngay cả khi phải đối mặt với các mối đe dọa ngày càng gia tăng từ Trung Quốc, Đài Loan vẫn không từ bỏ mục tiêu hai bờ eo biển cùng chung sống hòa bình và thịnh vượng vì chúng tôi biết rằng hòa bình là vô giá, chiến tranh không có kẻ thắng người thua, hòa bình và ổn định ở eo biển Đài Loan là vô cùng quan trọng đối với an ninh và thịnh vượng toàn cầu. Việc chúng tôi theo đuổi hòa bình là lý tưởng chứ không phải ảo tưởng. Chúng tôi tin rằng hòa bình chỉ có thể đạt được bằng sức mạnh.
Do đó, kể từ sau khi tôi nhậm chức, Đài Loan đã triển khai “Kế hoạch Hành động bốn trụ cột hòa bình”. Thứ nhất là tăng cường quốc phòng: Ngân sách quốc phòng năm tới sẽ đạt 3,32% GDP dựa trên tiêu chuẩn của NATO và có thể đạt 5% GDP vào năm 2030. Một mặt, chúng tôi sẽ tiến hành mua sắm vũ khí từ Mỹ và cộng đồng quốc tế. Mặt khác, chúng tôi sẽ thúc đẩy tự chủ quốc phòng, cùng cộng đồng quốc tế phát triển vũ khí, hợp tác từ nghiên cứu, phát triển, thiết kế đến sản xuất và chế tạo để ngành công nghiệp quốc phòng trong nước phát triển và đóng góp nhiều hơn nữa cho an ninh của Đài Loan. Máy bay không người lái, tàu ngầm không người lái và robot đều là những lĩnh vực trọng tâm cho sự phát triển của Đài Loan trong tương lai.
Thứ hai là tăng cường khả năng phục hồi kinh tế. Năm 2010, 83,8% đầu tư ra nước ngoài của Đài Loan là vào Trung Quốc nhưng năm ngoái, con số này đã giảm xuống còn 7%. Mỹ hiện là điểm đến đầu tư quan trọng nhất của Đài Loan, các ngành công nghiệp Đài Loan phát triển tại Đài Loan, mở rộng ra toàn cầu và tiếp thị ra toàn thế giới. Điều này không chỉ củng cố nền kinh tế, mà còn tăng cường khả năng phục hồi, đảm bảo an ninh cho Đài Loan. Thứ ba, chúng tôi sát cánh cùng Mỹ và các nước dân chủ để cùng phát huy sức mạnh răn đe, tức là chuẩn bị chiến tranh để ngăn chặn chiến tranh.
Thứ tư, Đài Loan sẵn sàng đàm phán với Trung Quốc trên cơ sở bình đẳng và tôn trọng, thông qua trao đổi và hợp tác đề đạt được mục tiêu hòa bình và thịnh vượng chung. Tổng thống Trump đã công khai tuyên bố rằng Tập Cận Bình đã từng gọi điện cho ông và hứa sẽ không tấn công Đài Loan trong nhiệm kỳ của ông. Chúng tôi hy vọng sẽ tiếp tục nhận được sự ủng hộ của Tổng thống Trump. Nếu Tổng thống Trump có thể thuyết phục Tập Cận Bình vĩnh viễn từ bỏ mối đe dọa tấn công quân sự vào Đài Loan thì ông chắc chắn sẽ là người đoạt giải Nobel Hòa bình.
-Hỏi: Nếu có cơ hội đối thoại trực tiếp với Tổng thống Trump ngay bây giờ để thảo luận về tình hình ở eo biển Đài Loan, đặc biệt là về mặt quốc phòng và an ninh quốc gia, ông muốn Tổng thống Trump biết điều gì?
Tổng thống: Nếu tôi có cơ hội gặp Tổng thống Trump và thảo luận về tình hình eo biển Đài Loan, tôi sẽ đề nghị ông ấy nên đặc biệt chú ý đến việc Tập Cận Bình tổ chức các cuộc tập trận quân sự quy mô ngày càng lớn không chỉ ở eo biển Đài Loan mà còn ở biển Hoa Đông và biển Nam Hải (biển Đông). Các cuộc tập trận quân sự của Trung Quốc đã mở rộng ra toàn bộ khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, các tàu sân bay của Trung Quốc đã đi qua chuỗi đảo thứ nhất và chuỗi đảo thứ hai, Hạm đội Bắc Hải đi vòng quanh Nhật Bản trong các cuộc tập trận, thậm chí Trung Quốc còn tiến hành các cuộc tập trận bắn đạn thật trên vùng đặc quyền kinh tế của Australia.
Khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tiếp tục biến động và tình hình ngày càng căng thẳng. Vì vậy, vấn đề không chỉ là việc Trung Quốc thôn tính Đài Loan mà là nếu Trung Quốc thành công, họ sẽ càng mạnh hơn để cạnh tranh với Mỹ trên trường quốc tế và thay đổi trật tự quốc tế dựa trên luật lệ, cuối cùng sẽ ảnh hưởng đến lợi ích của Mỹ. Do đó, chúng tôi hy vọng Tổng thống Trump có thể tiếp tục duy trì hòa bình và ổn định ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.
Đài Loan quyết tâm bảo vệ an ninh quốc gia và sẽ hoàn thành trách nhiệm bằng cách hợp tác với các nước dân chủ để duy trì hòa bình và ổn định khu vực.
-Hỏi: Mỹ đã rút ra được những bài học về chính sách đối ngoại và sự can thiệp vào các vấn đề quốc tế, do đó Mỹ đặc biệt quan tâm đến các đối tác sẵn sàng gánh vác trách nhiệm tự vệ và thể hiện quyết tâm chiến đấu. Ông sẽ thể hiện quyết tâm bảo vệ chủ quyền của Đài Loan như thế nào trước giới chính trị và công dân Mỹ?
Tổng thống: Tôi sẽ nói với họ rằng Đài Loan quyết tâm bảo vệ an ninh quốc gia, vì hòa bình, ổn định ở eo biển Đài Loan là điều không thể thiếu đối với an ninh và thịnh vượng toàn cầu. Khi Đài Loan bảo vệ đất nước mình, điều đó cũng đồng nghĩa với cam kết duy trì hòa bình và ổn định khu vực. Đó là lý do tại sao tôi vừa đề cập đến việc tiếp tục tăng ngân sách quốc phòng. Trong nhiệm kỳ của cựu Tổng thống Thái Anh Văn, ngân sách quốc phòng đã tăng từ 1,9% lên 2,5% GDP. Năm tới, con số này sẽ đạt 3,32% và sẽ đạt 5% vào năm 2030, sớm hơn 5 năm so với tiêu chuẩn của NATO.
Ngoài ra, chúng tôi cũng đã thành lập “Ủy ban phòng vệ toàn xã hội” trực thuộc Phủ Tổng thống để tập hợp mọi tầng lớp nhân dân Đài Loan, tiến hành huấn luyện khả năng phòng vệ toàn xã hội. Để đối phó với 5 mối đe dọa an ninh quốc gia từ Trung Quốc, tôi đã đề xuất 17 chiến lược ứng phó. Luật An ninh Quốc gia với hơn 100 điều khoản sẽ được trình lên Viện Lập pháp để thảo luận trong kỳ họp lần này, giúp Đài Loan có được nền tảng pháp lý vững chắc hơn, tăng cường hơn nữa sức mạnh quốc phòng và sự tham gia của người dân để bảo vệ đất nước và duy trì hòa bình, ổn định khu vực.
Tôi tin rằng người ta sẽ giúp đỡ những người tự giúp mình. Chỉ bằng cách tự lực, chúng ta mới có thể nhận được sự giúp đỡ từ người khác. Chỉ khi cùng đoàn kết, chúng ta mới có thể phát huy sức mạnh răn đe và duy trì hòa bình, ổn định trên thế giới.
-Hỏi: Trí tuệ nhân tạo (AI) và sự phát triển của nó đang thu hút sự chú ý trên toàn cầu, đặc biệt là tại Mỹ. Cơ sở vật chất tuyệt vời của TSMC tại bang Arizona cũng đã thu hút sự quan tâm đáng kể. Ông nghĩ gì về quan hệ đối tác kinh tế giữa Đài Loan và Mỹ trong các lĩnh vực như công nghệ tiên tiến, sản xuất chip và trí tuệ nhân tạo? Ông hình dung mối quan hệ này sẽ phát triển và thúc đẩy thịnh vượng chung như thế nào?
Tổng thống: Ngành công nghệ Đài Loan thực sự đã đạt được những thành tựu tốt đẹp. Đây là kết quả của nhiều thập kỷ hợp tác giữa các ngành công nghiệp, chính phủ, học viện và nghiên cứu, cũng như sự ủng hộ của người dân Đài Loan. Tuy nhiên, tôi phải khiêm tốn thừa nhận rằng TSMC và ngành công nghiệp bán dẫn Đài Loan chỉ là một phần chứ không phải là toàn bộ hệ sinh thái. Toàn bộ hệ sinh thái bán dẫn bao gồm: Mỹ với lợi thế về đổi mới, nghiên cứu, phát triển và thiết kế, đồng thời cũng là thị trường lớn nhất, Nhật Bản cung cấp vật liệu và thiết bị, Hàn Quốc cung cấp bộ nhớ nhanh, Đài Loan chế tạo wafer và Hà Lan sở hữu thiết bị quan trọng để sản xuất chất bán dẫn.
Mỹ chiếm 80% lợi nhuận, duy trì vị thế dẫn đầu trong toàn bộ hệ sinh thái bán dẫn. Trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo sắp tới, mọi quốc gia trong hệ sinh thái bán dẫn đều đóng vai trò rất quan trọng. Mỹ vẫn sẽ duy trì vị thế dẫn đầu toàn cầu. Đài Loan sẵn sàng hợp tác với Mỹ để hỗ trợ Mỹ trong quá trình tái công nghiệp hóa và trở thành trung tâm trí tuệ nhân tạo toàn cầu, đảm bảo vị thế dẫn đầu của Mỹ và đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại.
Đài Loan cũng coi ngành công nghiệp bán dẫn đóng vai trò quan trọng cho sự thịnh vượng toàn cầu trong tương lai. Do đó, chính phủ Đài Loan ủng hộ TSMC đầu tư vào Mỹ, Nhật Bản và Đức. Trong tương lai, khi Mỹ tái công nghiệp hóa và trở thành trung tâm toàn cầu về trí tuệ nhân tạo, tôi tin rằng TSMC sẽ tiếp tục đóng một vai trò quan trọng.
-Hỏi: Khán giả Mỹ quan tâm đến việc một số quốc gia đang nỗ lực giải quyết vấn đề thông qua các chính sách, chẳng hạn như khuyến khích kết hôn và tăng tỷ lệ sinh, nhằm đảm bảo một xã hội vững mạnh và có khả năng phục hồi. Đài Loan đang thực hiện những biện pháp nào để tăng tỷ lệ sinh? Hiệu quả hiện tại của các chính sách này ra sao?
Tổng thống: Chiến lược hiện tại của chúng tôi là: Thứ nhất, nhà nước và các gia đình cùng nhau nuôi dạy trẻ em từ sơ sinh đến 6 tuổi. Trẻ em từ sơ sinh đến 6 tuổi được hỗ trợ tài chính hàng tháng. Ngoài ra, cả các trường trung học, dạy nghề công lập và tư thục đều được miễn học phí.
Chúng tôi cũng có hệ thống chăm sóc dài hạn dành cho người cao tuổi. Có 15.000 cơ sở trên khắp Đài Loan với khoảng 100.000 nhân viên chăm sóc dài hạn, cung cấp dịch vụ chăm sóc chất lượng cho người trên 65 tuổi và người khuyết tật.
Nếu thanh niên muốn kết hôn, các gia đình có con sẽ được ưu tiên ở nhà xã hội. Nếu họ muốn mua nhà, họ có thể được chính phủ trợ cấp lãi suất hoặc nếu chỉ muốn thuê nhà, họ cũng sẽ được chính phủ trợ cấp tiền thuê nhà. Chính phủ còn trợ cấp cho các cặp vợ chồng vô sinh thực hiện thụ tinh nhân tạo.
Ngoài ra chúng tôi cũng đang cắt giảm thuế để khuyến khích thanh niên kết hôn, sinh con. Chúng tôi hy vọng sẽ giảm bớt gánh nặng cho người dân để có thêm nhiều người muốn lập gia đình, thúc đẩy ổn định xã hội và phát triển đất nước.
